Domain Nedir? Domain Uzantıları Hakkında Bilmeniz Gereken Herşey

Domain (Alan Adı) internet dünyasında en çok duyduğumuz kelimelerden biridir. Web sitelerinin bilinen adresleri olan alan adları, çeşitli uzantılara sahiptir. Bu yazıda  domain (Alan Adı) nedir, alan adı uzantısı nedir açıklamaya çalışacağız.

Domain, internet üzerindeki dijital varlıklardan web sitelerine ulaşabilmek için tarayıcıya yazdığımız adresleridir. İnternet tarayıcılarının adres çubuğuna alan adı (domain) örneğin “niobehosting.com” yazılır ve o domaine bağlı bir dijital varlık ( Web Sitesi) var ise site görüntülenmiş olur.

Domainler anlamlı ya da anlamsız, kelime, harf veya rakam kombinasyonundan oluşabilir. Sizin seçimize bağlı olarak değişmekle beraber, domainler genellikle yayınlanan sitenin amacı ve ruhuna uygun olmaktadır.

Web siteleri, dijital cihazlar ( bilgisayar, akıllı telefon, akıllı televizyon vb), sunucular, internete bir IP ( Internet Protokol) üzerinden bağlanırlar.

Asıl adresleri de kendilerine atanan bu IP adresidir. IP adresleri sadece rakamlardan oluşmaktadır. Her rakamın grubunun ayrıca bir anlamı ve sınıfı vardır.

Birbirleri ile bu ip adresleri üzerinden konuşurlar ancak biz ara yüzde farklı şeyler görürüz.

İnsanların IP denen bu rakamları akılda tutması mümkün olamayacağı için Domain (Alan Adı) sistemi oluşturulmuştur.

Domain ve URL Arasındaki Fark Nedir?

Domainler daha önceden dediğimiz gibi “niobehosting.com” şeklinde ifade edilebileceğimiz dijital adreslerimizdir.

Ancak “URL” ( Uniform Resource Locator) tek düzen kaynak bulucu, bir domain içinde çok sayıda ve uzunlukta oluşabilir. Web sitemize eklediğimiz her yazı sunucuda kendi alanına kaydedilecek ve domain içinde farklı bir dizin olarak önümüze gelecektir.

https://www.niobehosting.com/blog/domain-nedir/ bir URL örneğidir.

Örnek linkte “HTTPS” ile ilgili detaylı bilgiler var. “niobehosting.com” alan adına ait web sitesinde “blog” sekmesinde “domain-nedir” ile ilgili yazı url olarak örnekteki gibi link haline gelmektedir. Bu URL’ye tıklayınca doğrudan ilgili yazıya ulaşırız.

Domain (Alan Adı) Uzantısı Nedir?

TLD ( Top Level Domain ) üst seviye alan adı olarak Türkçeye çevrilebilen ve domainden sonra gelen uzantılara domain uzantısı denmektedir. Domainden sonra gelir ve nokta ile domainden ayrılır. Çeşitli amaçlarla sınıflandırılmıştır. 3 çeşit TLD vardır.

• ccTLD ( Country Code Top Level Domain) Ülke Kodu Üst Düzey Domain
• gTLD ( Generic Top Level Domain) Jenerik / Genel Üst Düzey Domain
• sTLD ( Sponsored Top Level Domain) Sponsorlu Üst Düzey Domain

Tekelleşmenin önüne geçmek ve herkes tarafından domain tescillenebilmesi için ICANN ( Internet Corporation for Assigned Names and Numbers) ve İnternet Tahsisli Sayılar ve İsimler Kurumu denilen kuruluş ve alt kuruluşu IAAN ( Internet Assigned Numbers Authority ) İnternet Tahsisli Sayılar Yetkilisi tarafından kontrol ve organize edilir.

İnternet yaygınlaştıkça ve alan adı uzantılarında belirli olanların çok talep görmesi nedeniyle farklı farklı TLD’ ler de türetildi.

ccTLD (Country Code Top Level Domain) Çeşitleri

ccTLD Ülke Kodu Üst Seviye Domain’ler içinde alan adının sonuna gelen ve hangi ülkeye ait olduğunu belirten uzantılardır.

• .tr – Türkiye
• .us – USA (Amerika Birleşik Devletleri)
• .uk – United Kingdom (Birleşik Krallık)
• .eu – European Union (Avrupa Birliği)
• .de – Germany (Almanya)
• .fr – France (Fransa)
• .cn – China (Çin)
• .es – Spain (İspanya)
• .ru – Russia (Rusya)
• .ca – Canada (Kanada)
• .nl – Netherlands (Hollanda)
• .in – India (Hindistan)
• .ch – Switzerland (İsviçre)
• .jp – Japan (Japonya)
• .br – Brazil (Brezilya)
• .id – Indonesia (Endonezya)
• .vn – Vietnam (Vietnam)

Şu anda yaklaşık toplam 312 adet ccTLD çeşidi kullanılıyor. Bunlardan bazıları sadece bağlı bulundukları bölgede ve belirli belgelerle satılmaktayken bazıları açık bir şekilde her yerde satılabilmektedir.

Bu şekilde ülke kodu gibi çalışan ccTLD ler de bazen genel kullanımda tercih edilmektedir. 

Örneğin “.io” “British Indian Ocean” bölgesine ait bir ccTLD olmasına rağmen popüler bir şekilde kullanılmaktadır. Ülkemizde de örnekleri mevcuttur.

Yine “.tv”  aslında “Tulavu” adlı bir ülkeye ait olan ccTLD üst düzey alan adıdır. Ancak genel kullanımda TV ( Televizyon) u andırdığı için bu amaçla sıklıkla kullanılabilmektedir.

Ekonomik değeri çok yüksek olduğu için .tv ccTLD uzantılarının satış hakkı Tuvalu Devleti tarafından 12 yıllığına Versign şirketine kiralanmıştır.

Aynı domainin farklı ccTLD uzantılarıyla kullanıldığı birçok örnek vardır.

• Google.com
• Google.de
• Google.co.uk
• Google.com.tr

Türkiyede ccTLD olarak .tr alan adı uzantıları belirli kuruluşlara verilen özel izinlerle tescili sağlanmaktadır.

Başlarda ODTÜ (METU) tarafından, sonraları ise BTK ( Bilgi Teknolojileri Kurumu) tarafından yetkilendirilen ”nic.tr” tarafından kontrol edilip tesciline izin verilmekteydi. Ancak yakın zamanda nic.tr bu linkte verilen kuruluşlara bu görevi devretti.

Özel bazı kurallar ve belgelerle tescil edilebilen “.tr” ccTLD en fazla 5 yıllık olarak tescil edilir ve başkasına devredilemez.

sTLD (Sponsored Top Level Domain) Çeşitleri

Sponsorlu TLD üst seviye domainler, belirli vakıf grup, birlikler tarafından oluşturulmuş ve onların sponsorluğunda oluşturulan domain uzantılarıdır.

• .coop
• .edu
• .gov
• .int
• .jobs
• .asia
• .museum
• .travel

Örneğin “.asia”  Sponsorlu Top Level Domain (sTLD) Asya’da bulunan ülkelerin ortak olarak sıklıkla kullandığı bir alan adı uzantısıdır.

gTLD ( Generic Top Level Domain) Çeşitleri

2020 verilerine göre toplamda 1584 adet gTLD ( Generic Top Level Domain ) mevcuttur. Çeşitli amaçlarla kullanılan bu üst düzey alan adı uzantısı genel kullanım için çeşitlendirilmiştir.

 En sık kullanılan ve tercih edilen alan adı uzantısı “.com” dur.

• .com – commercial
• .net  –  network
• .gov  – government
• .org  – organization
• .edu – education
• .biz   – business
• .mil  – military

Gibi anlamlarla çeşitlendirilen gTLD ler çok çeşitli şekillerde karşımıza çıkıyor.

Yerel olarak da kullanılabilen formları da var örneğin:

• .istanbul
• .nyc
• .paris
• .berlin

Bu şekilde de kullanılabilen ve özel şehir tanıtımları için kullanıldığını düşündüğüm bu gTLD’ler, sadece yerel kullanım imkanı nedeniyle tanınmamış şehirler için pek tercih edilmeyebilir.

Yine yurtdışında kullanılan bazı farklı gTLD örnekleri de var:

• .money
• .realestate
• .motorcycles
• .mitsubishi

E-ticaret sitesi için uygun olabilecek bir gTLD örneği üzerinde duralım: “.shop” gTLD ile biten bir domain alarak, dikkat çekici bir web sitesi oluşturarak ilgi çekmeniz mümkün olabilir.

Alışveriş ile ilgili olduğu bariz olan bu gTLD ile önceden tescil edilmemiş bol seçeneklere sahip olacaksınız.   Akılda kalacak kısa ve öz kelimelerden oluşacak bir domain ve .shop ile akılda kalmanız kolay olabilir.

Bir Web Sitesinin TLD Uzantısını Değiştirebilir miyiz?

Tescil edilen yeni domaine web sitemizi taşıyıp, diğer domaini yenisine yönlendirmek mümkündür. Bu işlem kolaylıkla yapılabilmektedir, ancak SEO ( Search Engine Optimization) açısından olumsuz etkileri olabilir. 

SEO konusunda uzman kişilerin yardımıyla böyle bir adım atabilirsiniz, ama fayda/zarar dengesi iyi düşünülmelidir. Yeni domain uzantısı daha akılda kalıcıysa üzerinde sıkı çalışarak kullanmak mümkündür. 

Kaynak: https://www.niobehosting.com/blog/domain-uzantisi/